AZƏRBAYCAN ƏRAZİSİNDƏ MÜASİR VƏ GÖZLƏNİLƏN TƏBİİ RÜTUBƏTLƏNMƏ ŞƏRAİTİ
X.Ş.Rəhimov
Ölkə ərazisinin müxtəlif bölgələrində yerləşən 32 meteoroloji stansiya məlumatları əsasında atmosfer yağıntılarının müasir orta aylıq, illik və mövsümi iqlim normaları hesablanmışdır (1992-2006-cı illər). İllik və isti dövrün atmosfer yağıntılarının miqdarı və təbii rütubətlənmə zonalarının ölkə ərazisində paylanma xəritələri tərtib edilmişdir. Müəyyən edilmişdir ki, baza dövrünə (1961-1990-cı illər) nisbətən ölkə ərazisinin böyük hissəsində yağıntıların illik miqdarı 15 – 84 mm (3 – 19%) azalıbsa, Böyük Qafqazın cənub yamacının qərb hissəsində o, 73-135 mm (6 – 14%), Abşeron yarımadası və ondan şimalda yerləşən sahilboyu ərazilərdə isə 7-18 mm (3-6%) artmışdır. Rütubətlənmə zonalarının sərhədləri praktiki olaraq dəyişməyib. Təhlil edilən iqlim dəyişmələri ssenarilərə əsasən gələcəkdə illik atmosfer yağıntıları miqdarının dəyişməsi müxtəlif istigamətli olacaq və -1 - -5 %-dən +4 - +20 %-dək təşkil edəcək. Ölkə ərazisində ssenaridən asılı olaraq mümkün buxarlanmanın miqdarı 15-35 % artacaq və bu da rütubət çatışmazlığının (iqlim-suvarma norması) 70 – 540 mm artmasına gətirib çıxara bilər. Beləliklə, həyata keçən ssenaridən asılı olmayaraq ölkə ərazisində təbii rütubətlənmə şəraiti pisləşəcək və bu da rütubətlənmə zonaları sərhədlərinin dağlara doğru irəliləməsinə səbəb olacaqdır. 13428
|
BİZİ İZLƏ
TƏQVİM
COĞRAFİ TERMİNLƏR
|