AZ
EN
RU
GÜNƏŞ
Günəş - ətrafında dövr edən böyük planetlər və onların peykləri (asteroidlər, kometlər, meteorlar) kiçik planetlər xırda hissəciklər (meteoritlər, kosmik toz) kimi fəza cismlərindən ibarət olan yeganə planetdir. Günəşin həcmi bütün günəş sisteminin 99,866 %-ni təşkil edir. Günəş şuaları yerdə həyatın olması (fotonlar fotosintezin ilkin mərhələləri üçün) və iqlim üçün vacibdir. Günəş əsasən hidrogen, helium və az konsentrasiyalı digər elementlərdən (nikel, dəmir, oksigen, kremnium, kükürd, maqnezium, azot, karbon, neon, kalsium, xrom) ibarətdir. Bir milyon hidrogen atomuna 98000 helium, 851 oksigen, 398 karbon, 123 neon, 100 azot, 47 dəmir, 38 maqnezium, 35 kremnium, 16 kükürd, 4 arqon, 3 alüminium, 2 nikel atomu və çox az bir miqdarda digər elementlərin atomları düşür. Günəş də digər planetləri kimi enerjini istilik nüvə sintezi nəticəsində hasil edir. Günəşdə enerjinin əsas hissəsi hidrogendən heliumun sintezi nəticəsində alınır. Yerin Günəşdən olan məsafəsi 149.6 milyon kilometr, təqribən astronomik vahidə, görünən bucaq diametri isə Ayda olduğu kimi yarım dərəcəyə (31-32 dəqiqə) bərabərdir. Günəşin orbital sürəti 217 km/ san - ə bərabərdir. Beləliklə o, bir işıq ilini 9 1400 yer ilinə, bir astronomik vahidi isə 8 yer sutkasına keçir. Günəşin əsas xarakteristikaları: Yerdən olan orta məsafə: 1,496×1011 m ( 8,31işıq dəqiqəsi) Görünən ulduz böyüklüyü (V): −26,74 m Mütləq ulduz böyüklüyü: 4,83 m Spektral dərəcə G2V Orbitinin parametrləri: Qalaktikanın mərkəzindən olan məsafə: ~2,5×1020 m (26 000 işıq ili) Qalaktikanın müstəvisindən olan məsafə: ~4,6×1017 m ( 48 işıq ili ) Qalaktik fırlanma periodu: 2,25—2,50×108 il Sürət: ~2,2×105 m/s (orbitdə qalaktikanın mərkəzi ətrafında) 2×104 m/s ( Qonşu ulduzlara nisbətdə) Fiziki xarakteristikaları: Orta diametr: 1,392×109 m (109 Yer diametri) Ekvatorial radius: 6,955×108 m Ekvatorun uzunluğu: 4,379×109 m Yastılıq: 9×10−6 Səthinin sahəsi: 6,088×1018 m2 (11 900 Yer səthi) Həcmi: 1,4122×1027 m3 (1 303 600 Yer həcmi) Kütləsi: 1,9891×1030 kq (332 946 Yer kütləsi) Orta sıxlıq: 1409 kq/ m3 Ekvator boyunca təcil 274,0 m/san2 (27,94 g) İkinci kosmik sürət (səth üçün) 617,7 km/ s (55 Yer) Səthin effektiv temperaturu: 5778 K Tacın temperaturu: ~ 1 500 000 К Nüvənin temperaturu: ~ 13 500 000 К İşıqlılıq: 3,846×1026 Vt ~3,75×1028 Lm Parlaqlıq: 2,009×107 Vt/m²/steradian  26382 |
|
 |
 |
 |
 |
 |